Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 – 2013

Nazwa projektu: Budowa Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry
Informacje dotyczące projektu:
Wartość całkowita projektu: 7 624 548,60 zł
Wartość dofinansowania z funduszy UE: 2 662 465,20 zł
Źródło dofinansowania: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
Program Operacyjny: Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007 – 2013
Priorytet: VI Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji
Działanie: 6.2 Turystyka
Okres realizacji: lata 2009 – 2010
Beneficjent: Miasto Stołeczne Warszawa

Adres inwestycji: Palmiry k/Warszawy
Inwestor: Miasto Stołeczne Warszawa
Inwestor zastępczy: Stołeczny Zarząd Rozbudowy Miasta
Generalny Wykonawca: Winnicki
Biuro Projektowe: WXCA S.C.
Inwestycja: zakończona

Informacje źródłowe na temat Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 znajdują się na stronie: www.mazowia.eu

Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry, zostało powołane w 1973 r., a od 1980 r. jest oddziałem Muzeum Historycznego m.st. Warszawy.
W tym samym roku powstała ekspozycja stała, prezentująca fotografie, dokumenty i pamiątki związane z ofiarami hitlerowskich egzekucji w podwarszawskich lasach kampinoskich.Puszcza Kampinoska poprzez kilka stuleci historycznie związana jest z walkami Polaków o niepodległość. To miejsce schronienia oddziałów partyzanckich, miejsce cieśle związane z martyrologią narodu polskiego. W lasach kampinoskich, obok cmentarzy partyzanckich i wojennych, znajduje się jedno z najbardziej znanych miejsc zbrodni hitlerowskich w Polsce z grobami ponad 2 tysięcy Polaków i Żydów zamordowanych przez Niemców w czasie okupacji. Palmiry to miejsce symboliczne. W czasie drugiej wojny światowej w okolicznych lasach Niemcy przeprowadzili serię 21 masowych mordów, w których zginęło ponad 1700 Polaków i Żydów. Od 1973 r. istniało tam Muzeum Walk i Męczeństwa w Palmirach, które od stycznia 2010 r. nosi nazwę Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry, oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy. Oddział Muzeum gromadzi zbiory – fotografie, dokumenty i pamiątki związane z ofiarami hitlerowskich egzekucji.

Projekt

Projekt wykonała firma WXCA S.C. Biuro realizujące projekt miało 130 dni od dnia podpisania umowy na złożenie projektu do Stołecznego Zarządu Rozbudowy Miasta. Zamawiający zapłacił Wykonawcy projektu 96.380,00 zł brutto.

Wykonawca

Pod koniec lutego 2010 r., Stołeczny Zarząd Rozbudowy Miasta ogłosił przetarg na prace budowlane, które rozpoczęły się w kwietniu 2010 roku. W listopadzie 2010 roku zakończyły się prace budowlane, wykonywane przez firmę Winnicki. Budynek został otworzony jesienią 2011 roku.

O budynku

Projektowana przestrzeń wewnątrz budynku jest prosta i czytelna. Wejście do budynku zlokalizowane jest na zakończeniu głównej alei prowadzącej spod wejścia na cmentarz. Oprócz głównej części ekspozycyjnej, która ma zająć powierzchnię ok. 600m kw. pozostałą część muzeum tworzyć będą: sala edukacyjna, biblioteka, pomieszczenia administracyjne, magazyn, hol, kasa, szatnia i bufet. Całe muzeum ma mieć powierzchnię ok. 1000m kw. Budynek zaprojektowano w konstrukcji żelbetowej monolitycznej, słupowo-płytowej. Materiały elewacyjne to: ślusarka aluminiowa, panele stalowe perforowane oraz beton architektoniczny impregnowany. Dach muzeum jest dachem zielonym pokrytym niewymagającą pielęgnacji roślinnością.

Wybrana koncepcja zakładała rozbiórkę budynku istniejącego i budowę nowego obiektu muzealnego.

Obiekt zlokalizowano pomiędzy istniejącym dojściem pieszym a parkingiem dla gości znajdującym się na południowym krańcu działki. Budynek zaprojektowano jako jednokondygnacyjną prostokątną przestrzeń pokrytą płaskim porośniętym zielenią dachem z jasnego, gładkiego betonu architektonicznego. Prostokątna część ekspozycji pokryta będzie z obu stron przetartą okładziną stalową, przestrzeloną na wylot 2252 otworami. Ilość otworów w rzeźbiarsko potraktowanych ścianach obrazuje liczbę osób pochowanych na cmentarzu ofiar niemieckiego terroru. Otwory te tworzą od środka rysunek złożony z mnóstwa drobnych punktów świetlnych na tle ciemnej ściany. Od zewnątrz późną porą popołudniowo-wieczorną otwory te, dadzą efekt tlących się w oddali światełek. Tylko w stronę nekropolii część ekspozycyjna otwiera się szerokim przeszkleniem na zewnątrz, kierując w ten sposób wzrok zwiedzających z stronę trzech białych krzyży.

Ekspozycja będzie poświęcona egzekucjom w Palmirach i na terenie Puszczy Kampinoskiej w latach 1939 – 1943, a także walkom na tym obszarze w trakcie II wojny światowej.

W części wystawienniczej znajdą się wielkoformatowe siatkowe wydruki, specjalne oświetlenie i animacje dźwiękowe. Najnowsze techniki multimedialne staną się narzędziem scenograficznym do przekazywania szczegółowej wiedzy historycznej. Informacje w postaci tekstów drukowanych i nagrań do odsłuchu ilustrowane będą dokumentami, fotografiami (w tym fotografiami w formie transparentnych wydruków na przeszkleniach) oraz projekcjami filmów. Zabytki rzeczowe zostaną w tradycyjny sposób umieszczone w gablotach.

Scenariusz ekspozycji opracował zespół historyków z Muzeum Historycznego m.st. Warszawy pod kierunkiem komisarz Joanny Maldis, a aranżacje plastyczną przygotowali Marek i Maciej Mikulscy. Inwestycja została sfinansowana przez stołeczny ratusz w kwocie ok. 8 mln zł, wsparcie z funduszy unijnych wynosiło 2,6 mln. Wsparcia finansowego udzieliła także Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Podpisanie umowy o dofinansowanie projektu pn. „Budowa Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry” miało miejsce 15 maja 2012 roku. Umowa została podpisana przez Macieja Fijałkowskiego, Dyrektora Biura Funduszy Europejskich oraz przedstawicieli Zarządu Województwa Mazowieckiego: Leszka Ruszczyka, Wicemarszałka, Krzysztofa Strzałkowskiego, Wicemarszałka, oraz Wiesława Raboszuka, Członka Zarządu Województwa Mazowieckiego.

Budynek Muzeum-Miejsca Pamięci Palmiry projektu arch. Szczepana Wrońskiego i Wojciecha Condera z biura WXCA s.c., otrzymał do grudnia 2012 roku następujące nagrody i wyróżnienia:

1. „Najlepszy budynek użyteczności publicznej w Polsce” 2011  – „Best Public Service Architecture Poland” w konkursie European Property Awards.
2. Nagroda główna – Grand Prix „Leonardo 2011 Award”, za realizację obiektu przyznaną podczas Biennale Młodych Architektów „Leonardo 2011” w Mińsku, które odbywało się pod patronatem Międzynarodowej Unii Architektów (UIA). W konkursie zaprezentowano 368 projektów autorstwa 272 uczestników z 22 krajów Europy i Azji oraz European Property Awards in association with Bloomberg Television: Best Public Service Architecture in Poland 2011.
3. Projekt Muzeum znalazł się w finale konkursu „Ulubieniec Polski”.
4. Projekt architektoniczny Muzeum-Miejsca Pamięci Palmiry, został wybrany spośród 1064 zgłoszonych projektów, do finału konkursu na najlepsze obiekty architektury powstałe w latach 2000-2012.